Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği(TOBB), görev ve yetki alanı itibariyle ticaretin kolaylaştırılması konusunda Türkiye’de en etkin kurumların arasında yer almaktadır. TOBB’un ticaretin kolaylaştırılması alanında gerçekleştirdiği çalışmalar aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
1) TOBB, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yetkilendirmesi ile ülke çapına yayılmış 252 Odası aracılığıyla dolaşım ve menşe belgelerinin satış ve onay işlemlerini gerçekleştirmektedir.
2) TOBB, TIR Sistemi’nde kefil ve garantör kuruluştur. Bu görev çerçevesinde 2017 yılında yaklaşık 40 milyar dolarlık kefalet vermiştir. Dünyada TIR Karnelerinin %17’sinin dağıtımı TOBB tarafından gerçekleştirilmekte ve bu oran ile TOBB dünyada ilk sırada yer almaktadır. Bu kapsamda 2017 yılı içerisinde yaklaşık 205 bin adet TIR Karnesi taşımacılarımızın kullanımına sunulmuştur. TIR Karnesi sayesinde dış ticaret lojistik faaliyetlerinde 1 milyar dolarlık bir tasarruf sağlanmaktadır.
Diğer taraftan, TIR işlemlerinin elektronik ortama aktarılması (eTIR) amacıyla bir mutabakat zaptı imzalanmış, İran ve ülkemiz gümrük idaresi arasında pilot uygulama başlatılmıştır. Mevcut uygulama ile Birliğimiz üyesi firmalara elektronik garanti düzenlenmeye devam edilmektedir. Projenin başarıyla tamamlanması halinde tüm TIR taşımalarında elektronik garantiler düzenlenebilecek ve taşımacılarımızın maliyetlerinin düşürülmesi sağlanacaktır.
3) Ticaretin kolaylaştırılması ve belgelerin elektronik ortama aktarılmasına yönelik girişimler kapsamında, uluslararası taşıma işlemlerinde kullanılan ve eşyayı sigortalayan belgenin(CMR) elektronik ortama aktarılması konusunda çalışmalara başlanmıştır.
4) TOBB, Türk Mallarının transit ülkelerden geçişi ve ikili taşımaları sağlayan geçiş belgelerinin elektronik ortamda dağıtımının yapılmasını sağlayan Geçiş Belgesi Otomasyon Sistemini (GEBOS) 2007 yılında hayata geçirdi. Anılan yazılım, günün teknolojik gelişmelerine bağlı olarak 2016 yılında tamamen yenilendi.2017 yılı itibariyle yaklaşık 875 bin belge düzenlenmiştir.
5) TOBB, Kefil Kuruluş sıfatıyla, kendi vereceği ATA karnelerini basma, belirlediği Odalar vasıtasıyla dağıtım ve takip işlemlerini yapma ve Sistemin işlemesini sağlama görevini üslenmiştir. 2017 yılında 2397 Karne ile 226 milyon dolarlık kefalet verilmiştir.
6) TOBB, karayolu taşımacılığının uluslararası standartlar çerçevesinde yapılmasını sağlayan ve sürücülerin sosyal haklarını güvence altına alan sayısal takograf kartlarının teminini sağlamaktadır. Bu kapsamda 2017 yılında 100.000 adet sayısal takograf kartının dağıtımı Odalarımız tarafından gerçekleştirilmiştir.
7) TOBB, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve bu Kanun’a istinaden çıkarılan Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak firmalar için düzenlenen K türü yetki belgelerini Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı adına, yetkili Odaları vasıtasıyla yerinde ve mahallinde dağıtmaktadır. Bu kapsamda 2017 yılında yaklaşık 81.000 adet yetki belgesi hak sahiplerine dağıtılmıştır.
8) 2005 yılında, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile 137 Oda ve Borsanın ortaklığı ile kurulan Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret A.Ş (GTİ) “Yap-İşlet-Devret” modeli çerçevesinde sınır kapılarını modernize etmektedir. Faaliyetlerine; Habur Sınır Kapısı’nın modernizasyonu ile başlayan GTİ, sırasıyla Cilvegözü, Sarp, Hamzabeyli, Kapıkule ve Nusaybin Sınır Kapılarının da yeniden yapımlarının hızla tamamlanmasıyla devam etmiştir. “Yap-İşlet-Devret” modeli ile kara sınır kapılarının modernizasyonunun Türkiye’de ve Dünyada ilk ve tek uygulayıcısı olan GTİ, projelerine Türkiye’deki diğer sınır kapıları ile hız kazandırmaktadır. Bu çerçevede, GTİ tarafından sadece ticari alanlar işletilmekte olup, gümrük ve pasaport kontrolü gibi her türlü idari işlem ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılmaya devam etmektedir.
Yenileme kapsamında; idari ve ticari binalar, giriş-çıkış kontrol üniteleri, arama hangarları, kaçak eşya depoları, peronlar, kantarlar, sosyal tesisler, TIR park alanları inşa edilmiştir. X-Ray araç tarama sistemleri, kartlı geçiş sistemleri, kapalı devre kamera ve güvenlik sistemleri en modern halleriyle uygulanmıştır.
Modernizasyon projelerinin yüksek finansman yükünü üstlenmekle beraber, ekstra vergi geliri de yaratan GTİ, sınır kapılarındaki verimliliği arttırarak dış ticaretin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Araç ve yolcu geçiş süreleri dört kat hızlanmış olup, yılda 5 milyon araca ve 15 milyonun üzerinde yolcuya hizmet verilmektedir.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve GTİ tarafından yürütülen bu projelerin temel hedefleri gümrük kapılarında;
Modernizasyonla birlikte sağlanan teknik imkânlar, yasadışı mal ve insan kaçakçılığıyla etkin bir mücadele imkânı verecektir.
9) 2010 yılında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Uluslararası Nakliyeciler Derneği'nin iştiraki olarak kurulan TOBB UND Lojistik Yatırım A.Ş (TOBB UND), ortak transit sistemini taşımacıların hizmetine sunmak ve ülkemiz karayolu taşımacılarının faaliyetlerine ilişkin olarak gümrük idareleri nezdinde doğabilecek gümrük alacaklarına yönelik "Kapsamlı Teminat" sağlamak üzere yetkilendirilen ilk “rejim hak sahibi (asıl sorumlu)” olmuştur. Türk Gümrük İdaresi nezdindeki 620 milyon TL teminatı ile hizmet veren TOBB UND, faaliyete geçtiği 2012 yılından bu yana toplam 1,5 milyon beyan (taşıma) adedi ile nakliye sektörüne 135 milyar TL’yi aşan teminat sağlayarak, uluslararası ticaretin kolaylaştırılmasına hizmet etmektedir.
10) Büyük Anadolu Lojistik Organizasyonları (BALO), lojistik sektörüne demiryolu ağırlıklı intermodal taşımacılık hizmeti sunmaktadır. 2011 yılında Türkiye’nin çatı sivil toplum örgütü olan TOBB Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin öncülüğü ve katılımında, Türkiye’nin birçok yöresinden, oda, borsa ve organize sanayi bölgelerinin iştiraki ile 94 ortakla kurulmuş ve yapılan sermaye artırımı ile birlikte 2014 yılından itibaren 118 ortağa ulaşmıştır.
BALO’nun kurumsal yapılanma hazırlıkları 2012 yılında gerçekleştirilmiş ve 2013 yılında lojistik sektöründe yer alan nakliyeci ve forwarder firmalara blok tren ile yük taşımacılığı hizmetini sunmaya başlamıştır. BALO, Türkiye sanayici ve ticaret adamlarının lojistik sektörüne önemli bir yatırımıdır.
Uluslararası Tarifeli BALO Blok Trenleri ile daha çok proje bazlı veya kontrat lojistiği olarak dönemsel gerçekleştirilen demiryolu taşımacılığını, konteyner-vagon yatırımları ile olağan ve sürekli bir hizmet haline getirilmiştir.
BALO lojistik sektörüne navlun, hacim, ekipman, transit süre ve izlenebilirlik avantajları ile nötr bir operatör olarak katkı sağlamakta; özellikle çevreci, ekonomik, dakik ve güvenli bir sistem olarak sürdürülebilirlik beklentisini desteklemektedir.
11) 1988’den itibaren Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesinde hizmet veren GS1 Türkiye, uluslararası GS1 Organizasyonunun ülkemizdeki temsilcisi olarak; GS1 sisteminin ülkemizde uygulanması ve yaygınlaştırılması yönünde faaliyetlerde bulunmakta olup, 2017 yılı itibariyle TOBB’un kurucusu olduğu GS1 Türkiye Vakfı çatısı altında çalışmalarını sürdürmeye devam etmektedir.
GS1 sisteminin temel amacı bilgi sistemlerine daha hızlı ve doğru bilgi aktarılmasını sağlayarak tedarik zinciri yönetiminde etkinliği ve verimliliği artırmaktır. GS1, ürünler başta olmak üzere; firma lokasyonları, taşıma birimleri, demirbaş ve dokümanları tanımlamaya, tanımlanan ürün ve birimlere yönelik bilgileri ticari ortaklarla paylaşmaya ve tedarik zinciri üzerindeki ürün alışverişini izlemeye yönelik farklı standartlar ve çözümler geliştirmektedir. Hızlı tüketim malları, sağlık, taze gıda, ulaştırma ve lojistik sektörleri başta olmak üzere savunma, ağır sanayi gibi farklı sektörlere de tanımlama, kaydetme ve izlemeye yönelik çözümler sunulmaktadır.
GS1 Türkiye, sistem üyelerine küresel tedarik zincirinde hızlı, etkin ve doğru hareket etme imkanı sağlayan standartlar sunmakta, dünyadaki 9’uncu GS1 Küresel İzlenebilirlik Denetim Organizasyonu olarak izlenebilirlik analizleri yapmakta ve GDSN sertifikalı TOBBsenkron veri havuzu aracılığıyla ürünlere ilişkin ayrıntılı bilgilerin, dünya çapında ticari ilişki içerisinde olan firmalar arasında hatasız ve hızlı bir şekilde paylaşılabilmesine imkan tanımaktadır.
