Gümrük Sahalarında Yapılacak Altyapı ve Modernizasyon Çalışmaları: Gümrük kapıları ile gümrük sahalarının sağlıklı bir altyapıya kavuşturulması, kapıların bilhassa komşu ülkeler ile ticaret hacmine cevap verebilir nitelikte olmasını sağlamak üzere tesis ve altyapının geliştirilmesi, dış ticaretle ilgilenen tüm kesimlerin ihtiyaçlarını dikkate alacak şekilde modernize edilmesi, yeni gümrük sahalarının yapılması halinde bunların da ihtiyaçlar çerçevesinde yapılması ticaretin hızlı ve etkin bir şekilde yapılması ve kolaylaştırılması açısından kilit bir rol üstlenmektedir

Gümrük hizmet binalarının ve gümrük kapılarının yenilenmesi ve x-ray ve tarama sistemleri gibi teknolojilerle modernize edilmesi, gümrük hizmetlerinin daha hızlı, etkin ve verimli sunulmasının yanı sıra yasadışı göç ve kaçakçılıkla mücadele ve kamu güvenliğinin sağlanmasında da önemli bir rol oynayacaktır. Türkiye’deki durum incelendiğinde gümrüklü alanlarda farklı altyapı sorunları ile karşılaşılmaktadır. Bu kapsamda;

 Gümrük sahalarının inşasında, genel anlamıyla tüm gümrüklü sahalarda dış ticaret işlemlerinden sorumlu kurumlar ve özel sektör paydaş kuruluşlarının ihtiyaçlarını tespit etmeye ve gidermeye yönelik bir danışma mekanizması bulunmamakta, kurumlar arasında koordinasyon eksikliği yaşanmaktadır.

 Kara Sınır Kapılarında komşu ülkelerin altyapılarıyla ve ülkemiz altyapısı arasında uyuşmazlıklar bulunmaktadır.

 Kara sınır kapılarının yerleşim planında (X-ray, akaryakıt istasyonu yerleşimi gibi) sorunlar bulunmaktadır.

 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın bazı limanlarda gerekli kontrolleri yapmak için tahsisli yeri bulunmamakta olup, bu durum işlemlerin aksamasına neden olmaktadır.

 Bazı limanlarda ve havalimanlarında gümrük idarelerinin ve gümrük müşavirlerinin iş ve işlemlerini yapabilecekleri yeterli alan bulunmamaktadır. İstanbul’daki iç gümrüklerde altyapı yetersizdir.

 2017/10467 sayılı BKK ile vergisiz akaryakıt satışı yapılmasına izin verilen bazı gümrük kapılarında gerekli altyapı bulunmamaktadır.

Bu nedenle, KISA VADEDE;

Ø Gümrük sahalarında yapılacak altyapı ve modernizasyon çalışmalarından sorumlu kurum tarafından, diğer idareler ve özel sektör kuruluşlarının ihtiyaçlarını dikkate almak üzere danışma mekanizması kurulacaktır.

Ø Komşu ülkelerle altyapı modernizasyonu konusunda işbirliğini artırmaya yönelik girişimler sürdürülecektir.

Ø Gümrükleme işlemlerinin yapıldığı kara ve demiryolu kapıları, deniz limanları, havalimanları ile serbest bölgelerde ilgili kamu idarelerine gerekli fiziki altyapının sağlanması için eşgüdüm halinde çalışmalar yürütülecektir. Bu çalışmalar yapılırken, gümrük müşavirlerinin de ihtiyaçları gözetilecektir.

Konuya ilişkin olarak, Bakanlıklar üstü bir mercinin süreçte yer almaması, mevcut modernizasyonların uzun vadeli planlamalar ve ihtiyaçlara göre tasavvur edilmemesi, Bakanlıklar arasında işbirliği eksikliği ve kamuda uzun dönem temelli gelecek odaklı vizyonun bulunmayışı gibi riskler mevcuttur.

Ticaretin Kolaylaştırılmasında Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi: Ticaretin kolaylaştırılması, ülkelerin bu amaca yönelik gerek mevzuat çalışmaları esnasında, gerekse de ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik önlemlerin tüm kamu ve özel sektöre hizmet eden çatı kuruluşlarınca en etkin ve verimli bir şekilde uygulanmasında kurumsal kapasitenin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır.

Türkiye’deki mevcut duruma bakıldığında kamu kurumlarının ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik uluslararası toplantılara ve en iyi ülke uygulamalarının yer aldığı inceleme ziyaretlerine, bütçelerinin elverdiği ölçüde katılım sağladığı görülmektedir.

Ticaretin Kolaylaştırılması Kurulu Çalışma Usul ve Esasları kapsamında Teknik Komiteye ticaretin kolaylaştırılması alanındaki uluslararası uygulamalar ile en iyi ülke uygulamalarının takip edilmesi ve bunların mevcut şartlar dikkate alınarak ülkemize uyarlanmasına yönelik gerekli çalışmaların yapılması görevi verilmiştir.

Bununla birlikte, kurumlarca katılım sağlanan uluslararası toplantıların pek çoğunun saha ziyaretlerinden yoksun olduğu da göz önüne alınarak, ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik geleceğe dönük ve makro bakış açılarının kazandırılması açısından, ticaretin kolaylaştırılması ve uluslararası ticarette söz sahibi olan ülkeler, bu ülkelerdeki gümrük sahaları ve önemli firmaların uygulamalarının yakından takip edilmesi ve imkânlar çerçevesinde Türkiye uygulamalarına kazandırılması elzemdir.

Bu çerçevede, KISA VADEDE;

Ø Özel sektör paydaş kuruluşlarınca inceleme ziyaretleri tertip edilmesi, Ticaretin Kolaylaştırılması Kurulu bünyesinde yapılacak incelemenin içeriğine göre üye kurum ve kuruluşların yetkin temsilcilerinden oluşan bir heyet oluşturulması ve ziyaretlere katılım sağlanarak hazırlanacak ve önerilerin Kurul gündemine getirilecektir.

Heyetin çalışmalarına ilişkin olarak, özel sektör ve kamuda, dünyanın en iyi uygulama örneklerinin incelenmesinin önemi konusunda gerekli bilincin olmayabilmesi, finansman ihtiyacının karşılanmaması gibi riskler göz önünde bulundurulmalıdır.

Ticaretin Kolaylaştırılması Türkiye Stratejisi ve Beş Yıllık Eylem Planının Güncellenmesi: Ticaretin Kolaylaştırılması Kurulu, kamunun görev ve yetkilerinin yanında özel sektörün ihtiyaç ve önceliklerini de dikkate alarak ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik politikaları içeren bir Ticaretin Kolaylaştırılması Stratejisi hazırlamakla sorumludur.

Kurul üyeleri de Ticaretin Kolaylaştırılması Stratejisi’nin gerçekleştirilmesinde gerekli önlemleri alarak Kurul faaliyetlerinin etkin bir biçimde gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulabilecek her türlü katkıyı sağlaçaktır.

Ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik Türkiye stratejileri dinamik bir yapıya sahiptir. Periyodik olarak gözden geçirilerek ihtiyaçlar çerçevesinde revize edilir ve zenginleştirilir. Bu çerçevede belgenin revize edilmesinde akademik çevrenin de desteğinin alınması ve belgenin ekonomik analizleri de içerecek şekilde zenginleştirilmesi gerekmektedir. Kurulun Çalışma Usul ve Esasları kapsamında Kurul üyeleri, Ticaretin Kolaylaştırılması Stratejisi’nin gerçekleştirilmesinde gerekli önlemleri alarak Kurul faaliyetlerinin etkin bir biçimde gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulabilecek her türlü katkıyı sağlar.

Bu çerçevede, KISA VADEDE;

Ø Ticaretin Kolaylaştırılması Stratejisi ve Eylem Planının, makro hedefler ve ekonomik analizler kapsamında güncellenecektir.